10 jaar HerstelVitaal & BuitenVitaal: missie, visie, resultaat, verwondering en ontdekking.
 
De gevoelde missie.
10 jaar geleden startte Irene Miltenburg haar missie: ondersteunen bij de ontwikkeling van mensen die tijdelijk uitgevallen zijn en daarbij natuur en gezondheid inzetten.
Uit eigen ervaring wist Irene hoe helend het is om in de natuur te zijn, in de natuur te bewegen maar ook bezig te zijn of te werken. Ze werd daarin gesteund door de wetenschap die verklaarde dat het in de natuur zijn, positieve effecten op de mens heeft.
Irene wilde een volgende stap: kan natuur helpen bij herstelondersteunende begeleiding en re-integratie, je leven weer op orde krijgen, weer meedoen in de maatschappij?
 
Resultaat
Ze heeft het in de afgelopen jaren bewezen met succesvolle trajecten. Door in de natuur in een beschermde omgeving aan de slag te gaan, lukte het deelnemers om daarna zelf meer in de natuur te zijn, meer te bewegen en ook weer activiteiten op te pakken buiten die beschermde omgeving. Irene vertelt: het is niet alleen in de natuur zijn, maar wij bieden in die natuur ook direct de coaching aan. Samen bezig zijn zorgt ervoor dat ik als coach de mens zie, het gedrag zie, de reacties zie en hoor. Bovendien ontstaat er, omdat we samen werken, ook een vertrouwensrelatie met de deelnemer. Ze noemt voorbeelden van verandering bij cliënten met een zware depressie die door het actief werken in het bos, denk aan bijv . bomen zagen, uit die ‘grijze wolk’ kwamen. Er ontstond een verandering in de gemoedstoestand. Hierdoor kan iemand dan weer verdere stappen maken.
 
Bewegen en bewegen in de natuur
10 jaar later is men in zorg- en welzijnsland wel overtuigd van de meerwaarde van bewegen. Patiënten krijgen, zeker bij chronische ziektes en depressie, het advies te bewegen. Al snel wordt gedacht ‘ga naar de sportschool’. Irene ondersteunt dit advies maar voegt er aan toe dat het in de natuur bewegen meerwaarde heeft. En zoals gezegd, cliënten coachen terwijl je samen in de natuur bent, dat biedt goede perspectieven op breed herstel.
 
De huidige programma’s in de natuur van HerstelVitaal & BuitenVitaal zijn de methodiek BuitenVitaal; herstel- en activeringsprogramma door middel van werken in de natuur, Skills4life met jongvolwassenen (18-27 jaar) en WandelVitaal. Dit alles gecombineerd met coaching ter plekke, soms aangevuld met 1:1 gesprekken in de spreekkamer of bij mensen thuis door dezelfde coach.
 
De gefragmenteerde wereld van wetten en regelgeving.
Irene geeft aan dat helaas de regel- en wetgeving nog vaak (eigenlijk meestal) uitgaat van verschillende sporen die zijn bedacht en geformaliseerd. ‘In de natuur zijn’ wordt vaak ingeschat als dagbesteding. Coachen of begeleiden doe je in een spreekkamer of bij iemand thuis. Natuurlijk kan dit ook, aldus Irene, maar het en… en doen, die combinatie, daar zien wij de meerwaarde van.
 
Al te vaak lezen we in de opdrachten wat de cliënt niet meer kan en niet meer mag en alleen nog maar dingen mag doen die onvoldoende aansluiten op het intellect en interesse van iemand. Zelden is dit goed voor de eigenwaarde en ontwikkelproces van de cliënt.  
 
Want op weg naar herstel, hebben cliënten toch ook vaak die intellectuele uitdaging of die voldoening nodig om verder te komen. En mensen worden hierdoor op een zijspoor gezet.
Ook dit weet Irene uit eigen ervaring. Toen ik bezig was uit mijn burn-out te komen, hielp het mij enorm om in de natuur actief te zijn, dingen te blijven doen die mijn intellect voedde. Ik keer er naar uit om zinvol bezig te zijn in de buitenomgeving en  vervolgens hielp het mij enorm toen ik de ruimte kreeg om weer op mijn niveau en binnen mijn interesses aan het werk te gaan.
 
Het klinkt als een logisch verhaal, wat maakt dat het toch nog lastig is voor opdrachtgevers om deze trajecten te omarmen, ook al zijn er positieve resultaten? Dat komt, aldus Irene door de huidige wet- en regelgeving. Dat maakt dat we nog steeds in hokjes denken, ook dat het geld voor begeleiding uit verschillende potjes komt. Als wij in de natuur werken, noemt men dat dagbesteding. Coaching moet dan of op een ander moment of door een andere partij denkt men vaak. Maar als er iets is wat Irene én haar team bewezen hebben, is dat dit heel goed gecombineerd kan worden. Met begeleiding van één en dezelfde coach. Ook veel prettiger voor de cliënt!
 
In de praktijk zien we ook dat aan deze aanpak behoefte is. Het kost cliënten nu veel tijd en energie om de verschillende partijen, coaches en hulpverleners  te ‘managen’. Dit komt door het hulpverleningssysteem waar werk en privé gescheiden wordt opgepakt. Terwijl we allemaal weten dat in het échte leven alles door elkaar heen loopt. Wij ervaren dat het voor cliënten fijn is als bij één team, bij voorkeur bij één coach de diverse vraagstukken worden opgepakt. Als het nodig is, dan wordt gespecialiseerde hulp ingeschakeld.
 
Irene vertelt ook dat ze binnen de WMO wordt geconfronteerd dat als zij iemand op weg helpt vanuit de groepsbegeleiding naar bijvoorbeeld vrijwilligerswerk of betaald werk, hier geen beloning tegenover staat. Vanuit maatschappelijke en menselijk standpunt is dit een mooi resultaat, uitstroom uit de WMO, maar voor ons als bedrijf creëren wel een lege plek die echter voor een langere tijd niet wordt gevuld met een nieuwe aanmelding. Succesvolle acties zorgen voor een financiële onrendabele dienst. Het zou mooi zijn als we op een andere manier hiermee om kunnen gaan. Immers wij maken ons  zelf ‘overbodig’ en ‘verdienen’ niet aan het mensen in begeleiding houden. Een echte win-win situatie wordt het als de gemeente dit resultaat beloont met nieuwe aanmeldingen of een financiële bonus voor een duurzaam uitstroom resultaat.
 
Opdrachtgevers en onze dienstverlening
In de afgelopen 10 jaar heeft HerstelVitaal & BuitenVitaal met diverse opdrachtgevers gewerkt. In eerste instantie waren dat werkgevers. Zij hadden werknemers die langdurig waren uitgevallen vaak met multi problematiek. Vervolgens kwam ook het UWV op het pad van HerstelVitaal & BuitenVitaal. Vijf jaar geleden vroeg ook GGZ Zorg of we onze diensten in konden zetten voor volwassenen die eerst behoefte hadden aan herstel en stabiliteit en contacten met gelijkgestemden om vervolgens te begeleiden bij het weer ‘mee doen’ in de maatschappij via studie, vrijwilligerswerk en/of  betaald werk. Ook bij deze doelgroep hebben we mooie successen behaald en dit geeft ons uiteraard ook veel voldoening, aldus Irene.
 
In de afgelopen jaren hebben wij ons vooral ook ingezet voor volwassenen die hoger zijn opgeleid en/of hoogbegaafd die ook behoefte hebben aan ondersteuning en contacten met gelijkgestemden. Bij  hoger opgeleide cliënten zien we ook dat zij hun zelfredzaamheid en oplossingsgerichtheid (tijdelijk’) kwijt geraakt zijn. Dan is het belangrijk dat zij ook steun krijgen en dat hoeft niet altijd dure gespecialiseerde hulp te zijn. In de praktijk zien we dat het vaak gaat om praktisch regelwerk, ordenen, sparren, leren ontspannen en erkend worden. Ook zien we bij deze doelgroep gevoelens van eenzaamheid, schaamte en machteloosheid. Wij zien dit, erkennen dit en nemen dit serieus en helpen ook deze doelgroep, ook als de buitenwereld denkt dat zij het wel alleen af kunnen.  
 
Ook ondersteunt HerstelVitaal & BuitenVItaal mensen die vanuit de WMO activering of ambulante zorgverlening krijgen. Vanzelfsprekend is de inzet ook hier ondersteuning en begeleiding van die totale mens zodat ze weer mee kunnen doen in de maatschappij. 
 
Samenvattend: We ondersteunen bij duurzame inzetbaarheid, re-integratie, maar ook bij herstel en maatschappelijk activering. Een mooie combinatie die prima samengaat. Onze doelgroep zet op die manier stappen van herstel naar activering, naar re-integratie en dat alles onder één dak!
 
Werkgevers
Irene en haar collega coaches hebben hun ervaring op het gebied van personeel/ human resources  in verschillende organisaties opgedaan. Irene wil dan ook graag die ervaring en de werkwijze van HerstelVitaal & BuitenVitaal nog eens toelichten.
Het ingewikkelde is, vertelt Irene, dat ook hier weer hokjes gelden, bijvoorbeeld de 2^e spoor trajecten. Daar ligt de focus voornamelijk op het vinden van ander werk en niet in herstel, re-activatie en vitaliteit van de werknemer zodat die medewerker op een gezonde manier duurzaam (desnoods elders) aan het werk kan gaan. 
Ook voor HR-medewerkers die zoeken naar oplossingen voor langdurig verzuimende medewerkers, re-integratie ondersteuning maar ook voor preventieve maatregelen om verzuim te voorkomen, zou de brede aanpak van HerstelVitaal & BuitenVitaal ingezet kunnen worden. Irene vertelt dan ook dat ze zeker bereid is in gesprek te gaan om meer te vertellen over de (meerwaarde) van haar aanpak. De ervaring heeft geleerd dat alleen praten en advies geven aan werknemers of alleen focussen op uitstroom naar ander werk  niet altijd tot een duurzaam herstel leidt.
 
De toekomst
Op de vraag hoe Irene de toekomst ziet, vertelt ze dat zij en haar collega’s  gepassioneerd zijn en blijven om samen met cliënten te werken aan breed en duurzaam herstel. Ze hoopt daarin ook minder last te krijgen van het zich moeten aanpassen aan de regels en controleprocessen, daar zit heel veel tijd in. “Tijd die wij bij voorkeur liever besteden aan het werken met onze cliënten”. Ze hoopt en vertrouwt op de mogelijkheden die hiervoor al beschikbaar zijn binnen re-integratie en WMO en dat we met elkaar het lef hebben om naar de toekomst toe een ander financieringsmodel te bouwen waaruit zowel ondersteuning in herstel als re-integratie uit één budget gefinancierd kunnen worden. En de mogelijkheid creëren om in kleine groepjes te kunnen blijven werken aan ontwikkeling van cliënten met gekwalificeerd personeel die we op waarde kunnen blijven betalen. Werken in groepen kan breder ingezet worden dan alleen voor daginvulling of om op iemand te passen.

Het feit dat Positieve Gezondheid in Nederland (en ook buiten Nederland!) steeds meer voet aan de grond krijgt, biedt perspectief. Immers wij als HerstelVitaal & BuitenVitaal werken mee aan het vermogen van mensen om met de fysieke, emotionele en sociale uitdagingen in het leven om te gaan. (Bron: Institute for Positive Health).
Irene hoopt dat de trend die langzaamaan steeds meer aandacht krijgt, de ontschotting, het brede perspectief, positieve gezondheid meer terrein wint. In die gedachte past de werkwijze van HerstelVitaal & BuitenVitaal.
Enthousiast roept Irene dan ook op tot durf en lef om uit te proberen waar de cliënt baat bij heeft, met oog voor de bestaande regels. Want, zegt ze, natuurlijk weten wij hoe bijv. de Wet Poortwachter werkt en waarom deze wet in het leven is geroepen. Durven we te handelen in de ‘geest’ van de wet of blijven we werken volgens de ‘letter’ van de wet?
 
Laten we geen ‘pleisters plakken’ maar mensen helpen hun veerkracht te herwinnen, zodat ze op een gezonde manier weer deel kunnen nemen aan de maatschappij.